19 lutego 2021 r. Senat przyjął projekt Ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw („Ustawa”), który wprowadza od dawna oczekiwane przez rynek zasady wygaszania polis ubezpieczycieli z Wielkiej Brytanii w związku z Brexitem.
Do tej pory możliwość wykonywania takich umów ubezpieczenia po 1 stycznia 2021 r. budziła ogromne wątpliwości prawne. Jednocześnie jednak same umowy pozostawały ważne a wystąpienie Wielkiej Brytanii z UE nie stanowiło ani przesłanki rozwiązania umowy ani nie miało wpływu na obowiązek spełnienia przez ubezpieczyciela świadczenia umownego. Sytuacja była więc z jednej strony patowa dla ubezpieczycieli z UK, którzy nie chcieli sprzedać swojego portfela / otworzyć oddziału w Polsce. Z drugiej strony osoby ubezpieczone traciły de facto ochronę ubezpieczeniową.
Zgodnie ze stanowiskiem KNF nie była bowiem możliwa dalsza obsługa polis sprzedanych przez ubezpieczycieli z UK bez uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w Polsce (lub w innym kraju UE). W oczywisty sposób naruszało to interes osób ubezpieczonych w zapewnieniu nieprzerwanego wykonywania trwających umów ubezpieczenia, ciągłości ochrony ubezpieczeniowej i możliwości uzyskania należnych świadczeń. I to w sytuacji, gdy (jak wskazano w uzasadnieniu Ustawy) 12 zakładów ubezpieczeń z UK nie podjęło dotychczas żadnych działań umożliwiającym im dalsze prowadzenie działalności na terenie Polski.
Tę niepożądaną sytuację zmieni wreszcie Ustawa regulując zasady wygaszania umów ubezpieczenia z UK. Zgodnie z art. 8 Ustawy do wykonywania umów ubezpieczenia, umów reasekuracji i umów retrocesji zawartych przed dniem 1 stycznia 2021 r. na terytorium Polski (lub dotyczących ryzyka umiejscowionego w Polsce) przez zakład ubezpieczeń / zakład reasekuracji z Wielkiej Brytanii, do dnia wygaśnięcia roszczeń z tych umów, stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 8 (prawo przedsiębiorczości i swoboda świadczenia usług przez podmioty z innych niż Polska państw UE) ustawy o działalność ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej oraz odpowiednio art. 173 ust. 1 i 2 ustawy.
W praktyce oznacza to, że zakłady ubezpieczeń z UK będą mogły nadal wykonywać umowy zawarte przed 1 stycznia 2021 r., w tym wypłacać należne odszkodowania.
Natomiast nie będą mogły (bez zmian organizacyjnych umożliwiających im dalsze prowadzenie działalności w Polsce) zawierać nowych umów ubezpieczenia, przedłużać zawartych umów ubezpieczenia, obejmować ochroną ubezpieczeniową nowych ryzyk na podstawie zawartych umów ubezpieczenia, podwyższać sum ubezpieczenia w zawartych umowach ubezpieczenia ani dokonywać innych zmian umów ubezpieczenia zwiększających odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń.
Wskazana powyżej regulacja przejściowa wejdzie w życie od razu po jej ogłoszeniu i, co istotne, z mocą wsteczną od 1 stycznia 2021 r. Regulacja będzie sanować zatem wszelkie działania zakładów ubezpieczeń dotyczące wykonywania istniejących umów, a podjęte już po 1 stycznia 2021 r.
Po wejściu w życie Ustawy działalność zakładów ubezpieczeń i reasekuracji z Wielkiej Brytanii będzie podlegać zaś dwóm reżimom prawnym. W zakresie umów zawartych po 1 stycznia 2021 r. ubezpieczyciele będą podlegać zasadom przewidzianym dla zagranicznych zakładów ubezpieczeń. A w zakresie umów zawartych przed 1 stycznia 2021 r. będą podlegać zasadom opisanym powyżej.
Magdalena Krzysztoporska
Senior Associate
Dr Joanna Schubel
Senior Associate
