Zielona transformacja i związane z nią wdrożenia nowych technologii, alokacja kapitału, optymalizacja zasobów, zaangażowanie pracowników, a także projektowanie środowiska pracy – to jedno z ważniejszych wyzwań dla organizacji i inwestorów w tej dekadzie. Pandemia Covid-19, a następnie wojna w Ukrainie przyniosły nowe realia dla wszystkich, w tym uczestników rynku retail. Jednak nowe warunki tylko umocniły transformację w kierunku zrównoważonego rozwoju.
Jak wynika z raportu JLL „Ocena rynku komercyjnego na globalnej drodze do zeroemisyjności” właściciele obiektów handlowych coraz częściej wskazują na korzyści płynące z wdrożonych „zielonych” funkcjonalności i projektów, słusznie twierdząc, że rosnąca świadomość i znaczenie ESG wśród interesariuszy oznacza, że wszystkie aktywa, bez względu na to, gdzie się znajdują oraz jakiego są rodzaju, będą kształtowane przez długoterminowe wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem.
Siła napędowa zmian
Ryzyko klimatyczne jest równoznaczne z ryzykiem inwestycyjnym, ponieważ istnieją realne fizyczne zagrożenia wynikające ze zmian klimatycznych. Badania Organizacji Narodów Zjednoczonych pokazują, że globalne katastrofy związane z klimatem wzrosły o 83% w ciągu w ciągu 20 lat od 2000 do 2020 roku. Zagrożenia związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, powodziami i ociepleniem stanowią poważne ryzyko nie tylko dla ludzi, ale także dla infrastruktury i budynków.
„Zainicjowanie strategicznego dialogu z liderami biznesu stawia nas w wyjątkowej pozycji do wspierania wysiłków rynku handlowego. Aby pomóc naszym klientom w osiągnięciu ich celów rozwojowych, staramy się dostarczać im informacji i zasobów, których potrzebują, aby przekształcić swoje firmy w kierunku ESG. Dodatkowo, aby rządy poszczególnych krajów mogły wypełnić zobowiązania wynikające z Porozumienia Paryskiego muszą zostać zrealizowane określone wymogi dotyczące zrównoważonego rozwoju przekładające się również na zmiany w branży retail” – mówi Dagmara Filipiak, Lider Działu Wynajmu Powierzchni Handlowych, JLL Poland.
Dylemat, przed którym stoją właściciele obiektów handlowych, polega na tym, jak efektywnie wdrożyć zmiany, które zarówno zmniejszą wpływ obiektu na środowisko, jak i będą opłacalne.
„Zmiany napędzane przez dynamikę podaży i popytu będą stanowiły okazję do zrealizowania zwrotu z inwestycji. Na przykład, inwestowanie w obszary lub usługi publiczne, takie jak możliwość ładowania pojazdów elektrycznych, może przełożyć się na wydłużenie czasu przebywania odwiedzających w danym centrum handlowym” – dodaje Dagmara Filipiak, JLL Poland.
Centra handlowe przejmują kontrolę
Wiele firm, w tym centra handlowe, które chcą zapewnić sobie przewagę konkurencyjną, dbając o przyszłość swojego biznesu, podejmuje własne zobowiązania dotyczące zerowej emisji, daleko wykraczające poza wymogi prawnie. Dzięki organizacjom takim jak BREEAM czy GRESB są w stanie pokazać interesariuszom, że podejmują realne działania. Coraz częściej przedstawiciele branży handlowej decydują się więc na poddanie organizacji międzynarodowej certyfikacji. Wiąże się to jednak z dodatkowymi kosztami i nie wszystkich właścicieli nieruchomości stać na skorzystanie z tej formy przejrzystości.
Inaczej wygląda sytuacja z „zielonymi” klauzulami do umów z najemcami – wymagają one małego nakładu finansowego, a dają wynajmującemu dużą przejrzystość i większą kontrolę nad tym jak jego aktywa są wykorzystywane. Podpisując umowę, najemca zobowiązuje się do dzielenia się z wynajmującym danymi dotyczącymi na przykład zużycia energii.
Istotną kwestią w ograniczaniu wpływu na środowisko stanowi wydajność energetyczna budynków. Im większa elektrooszczędność obiektu, tym mniejsze jest jego oddziaływanie na środowisko. Dobrym przykładem wysokiej optymalizacji energetycznej centrum handlowego są warszawskie Złote Tarasy. Przeprowadzono tam audyt energetyczny, na podstawie którego zrealizowany został szereg działań mający na celu obniżenie zużycia energii. W ramach nich wymienione zostały m. in. oprawy oświetleniowe starej generacji na rozwiązania nowego typu o niskim zapotrzebowaniu na energię elektryczną (oświetlenie LED) i zainstalowane zostały baterie kondensatorów. Dodatkowo, centrum handlowe zapewniło sobie dostawy w pełni „zielonej energii” i zaopatrzyło użytkowników obiektu w stacje ładowania aut elektrycznych.
Innym dobry przykładem firmy z branży, która znacznie podniosła efektywność energetyczną w swoich obiektach jest EPP, największy zarządca centrów handlowych w Polsce. Przedsiębiorstwo od 2021 roku wdraża strategię zrównoważonego rozwoju. W ramach niej EPP instaluje panele fotowoltaiczne, wymienia oświetlenie na LED, czy rozbudowuje systemy monitorowania emisji CO2. Do 2025 roku spółka planuje zwiększenie udziału energii pochodzącej z OZE do 100% w budynkach biurowych i do 35% w centrach handlowych.
Inną formą zmniejszania śladu węglowego jest wykorzystywanie światła dziennego w przestrzeni budynku w celu zmniejszenia zależności od światła sztucznego. Centra handlowe decydują się na renowacje tradycyjnych brył uwzględniając w nowym projekcie większą ilość przeszkleń, w tym przeszklenia dachu. Modernizacja może także obejmować poprawę poziomu wentylacji budynku, minimalizując tym samym proces chłodzenia i ogrzewania przestrzeni. Ponadto, dzięki specjalnym systemom przechwytującym wodę deszczową, centra handlowe zyskują możliwość wykorzystania jej do nawadniania zieleni, bądź zasilania toalet. Oszczędności mogą przełożyć się na niższe koszty operacyjne, co z kolei potencjalnie skutkuje niższym kosztem całkowitym.
Coraz więcej obiektów handlowych wdraża idee gospodarki obiegu zamkniętego poprzez m. in. rozwiązania mające na celu redukcję odpadów. Dobrym przykładem jest tutaj Nepi Rockcastle, właściciel i zarządca centrów handlowych w rejonie Europy Środkowej i Wschodniej. Spółka prowadzi politykę „zero waste” i inspiruje swoich klientów do wprowadzania zrównoważonych rozwiązań w gospodarce odpadami. Firma planuje do 2025 roku poddawać 60% odpadów recyklingowi i całkowicie zaprzestać przekazywania odpadów na wysypiska. W podobnym duchu działa również wspomniane wcześniej EPP, które ogranicza ilość generowanych odpadów w swoich obiektach. Spółka ogranicza także zużycie wody bieżącej. W technologie pozwalające na redukcję zużycia wody inwestują także Centra Designer Outlet.
Transport stanowi także ważny element całkowitego śladu węglowego danego obiektu. Wdrożenie udogodnień w zakresie „zielonych” sposobów mobilności jest istotnym aspektem budującym nie tylko możliwość, lecz przede wszystkim, świadomość i odpowiedzialność społeczną związaną z ochroną środowiska naturalnego, która jest istotnym elementem marketingowym właścicieli, zarządców a także najemców. Ścieżki rowerowe, stojaki, punkty serwisowe to przykłady wyjścia naprzeciw potrzebom konsumenta. Kluczowe znaczenie ma także edukowanie i zachęcanie do korzystania z takich rozwiązań.
