Z powodu pandemii ponad 60 proc. dyrektorów finansowych planuje zmiany w modelu funkcjonowania swoich firm

Nowoczesne narzędzia zastępują arkusz Excel, z którego wciąż jednak korzysta prawie trzech na czterech CFO

W niestabilnej rzeczywistości dyrektorzy finansowi oraz liderzy pionu finansów mierzą się z wyzwaniem skutecznego planowania, budżetowania i prognozowania. Jak wynika z raportu firmy doradczej Deloitte „Global planning, budgeting and forecasting survey” 61 proc. ankietowanych zamierza zmienić model funkcjonowania firm, przede wszystkim inwestując w narzędzia i technologie oraz zmieniając częstotliwość swoich analiz. Niemal dwie trzecie dyrektorów finansowych ma świadomość, że w procesie podejmowania decyzji biznesowych należy wziąć pod uwagę zasady zrównoważonego finansowania. Najpopularniejszym narzędziem wśród CFO pozostaje arkusz kalkulacyjny Excel, chociaż widać w tym względzie tendencję spadkową.

Globalna pandemia wymusza na organizacjach elastyczność i przewidywanie różnorodnych scenariuszy, przez co procesy planowania, budżetowania oraz prognozowania stają się kluczowe. Pozwalają bowiem skutecznie przygotować i przystosować firmę do stale zmieniających się warunków biznesowych oraz zidentyfikować procesy, modele i technologie, których produktywność budziła wątpliwości jeszcze przed 2020 rokiem. Dwa lata po wybuchu pandemii 61 proc. respondentów zmienia lub zamierza wprowadzić zmiany w modelu funkcjonowania swoich firm. 29 proc. planuje inwestować w narzędzia i technologie, niewiele mniej, bo 27 proc. chce częstszego przygotowywania analiz i prognoz, 26 proc. modyfikuje podejście do samego planowania biznesowego a 21 proc. skróci lub wydłuży horyzont czasowy swoich prognoz. Badani rzadziej wymieniają chęć inwestycji w narzędzia planowania predykcyjnego (12 proc.) czy zmiany w obrębie dostawcy analiz i planów pod kątem budżetowania (10 proc.). W opozycji pozostaje 39 proc. ankietowanych, którzy nie planują jakichkolwiek zmian w zakresie dotychczasowego sposobu wykonywania pracy.

“Większość dyrektorów finansowych i dyrektorów ds. planowania finansowego i analiz (FP&A) koncentruje się w pierwszej kolejności na opracowaniu scenariuszy, a następnie na analizie skutków jakie przyniesie ich wdrożenie w firmie. Dla tej grupy podstawową wartością jest jakość danych źródłowych, które porównuje z danymi dostępnymi w firmie, by móc sformułować jak najbardziej praktyczne wnioski w oparciu o szerokie spektrum dostępnych informacji. Zmiany planują wprowadzić głównie w procesie biznesowym oraz inwestując w narzędzia i technologie” – Robert Nowak, partner w dziale Doradztwa Podatkowego, lider zespołu Business Tax, lider Programu CFO, Deloitte.

Zrównoważone działania istotne dla departamentów finansowych

Zmiany klimatyczne wymagają natychmiastowych działań. Zdają sobie z tego sprawę respondenci – 34 proc. z nich ma świadomość, że kluczowe jest uwzględnienie czynników ESG w planowaniu działań biznesowych. Planowanie, budżetowanie i prognozowanie odgrywa również istotną rolę w procesie przydzielania środków na inicjatywy wspierające innowacje i inwestycje. Zrównoważony rozwój powinien zaś stanowić ich ważną część. Wiodące organizacje zaczęły już podejmować kroki zmierzające do uwzględnienia zrównoważonych wskaźników w swoich procesach planowania.

“Zrównoważone finansowanie ma kluczowe znaczenie dla transformacji naszej gospodarki– wymagają tego klienci, oczekują pracownicy i inwestorzy oraz narzucają regulatorzy. Wszystkie branże mają tego dużą świadomość. Liderem wśród nich jest branża energetyczna, gdzie na taką konieczność wskazuje aż 81 proc. badanych. Nie powinno to zaskakiwać, biorąc pod uwagę ogrom wyzwań klimatycznych, stojących akurat przed tym sektorem” – mówi Irena Pichola, partnerka, liderka zespołu ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowej, Deloitte.

Arkusz kalkulacyjny Excel niezmiennie na podium

Podczas planowania, budżetowania i prognozowania arkusz kalkulacyjny Excel nadal stanowi główne narzędzie pracy dla 73 proc. ankietowanych Zapewnia on elastyczność specjalistom ds. finansów, jednak sprawne tworzenie scenariuszy na podstawie algorytmów predykcyjnych oraz zapewnienie spójności planowania w ramach organizacji jest trudne do osiągnięcia na podstawie danych z różnych arkuszy.

“Zwykle opracowywanie informacji zarządczej oraz wyciąganie wniosków było utożsamiane z uciążliwym, czasochłonnym procesem przeprowadzanym ręcznie. Jednak wraz z coraz większą ilością danych zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych organizacje zaczęły poszukiwać narzędzi wspierających szybszą ścieżkę podejmowania decyzji. Dlatego też obserwujemy tendencję spadkową korzystania z arkuszy Excel” – wyjaśnia Wojciech Zawada, partner w dziale Audit & Assurance, Deloitte.

Obecnie przedsiębiorstwa coraz częściej korzystają z więcej niż jednego narzędzia, dzięki ich dostępności w chmurze. Wprowadzają rozwiązania samoobsługowe oraz inteligentne tzw. smart agents, które w proaktywny sposób wyszukują potrzebne informacje. Wykorzystywane są coraz bardziej skuteczne narzędzia i technologie, by móc planować scenariuszowo i raportować w czasie rzeczywistym.

Jak wynika z badania, wykorzystanie narzędzi i technologii rośnie wraz z wielkością firmy. Większość organizacji o przychodach poniżej 1 miliarda dol. korzysta wyłącznie z arkuszy kalkulacyjnych. Dla kontrastu w zaledwie dziewięciu procentach firm o przychodach przekraczających 10 mld dol. korzysta się wyłącznie z arkuszy kalkulacyjnych. Wyniki ankiety są spójne dla wszystkich branż i regionów geograficznych.

Warto zwrócić uwagę, że działy niefinansowe, takie jak sprzedaż, łańcuchy dostaw czy HR coraz częściej starają się nawiązać relacje z departamentem finansów, aby obrać wspólny kierunek działań w ramach przedsiębiorstwa i pozyskać istotne informacje. To z kolei przekłada się na inwestowanie przez CFO i liderów ds. finansów w nowoczesne narzędzia i technologie – podsumowuje Wojciech Zawada.

O badaniu:
W badaniu przeprowadzonym przez Deloitte w 2021 roku (styczeń – maj) wzięły udział organizacje z ponad 55 krajów, reprezentujących wszystkie sektory rynku. Łącznie otrzymaliśmy ponad 750 wypełnionych ankiet. Badani reprezentowali przedsiębiorstwa o różnej wielkości – od firm osiągających roczne przychody ze sprzedaży poniżej 1 bln dolarów, po organizacje z przychodami powyżej 10 bln dolarów. Odpowiedzi udzieliły osoby, które w swoich firmach są odpowiedzialne za planowanie, budżetowanie i prognozowanie, czyli Dyrektorzy Finansowi (CFO) i Dyrektorzy ds. Planowania Finansowego i Analiz (FP&A).