Mimo że konieczność regulacyjna dotycząca raportowania niefinansowego wchodzi w życie wraz z nowym rokiem, to polskie firmy w 69,9 proc. wciąż nie są na nią gotowe, wynika z ankiety przeprowadzonej przez PwC Polska. Ten rodzaj raportowania, które wynika m.in. z konieczności wdrożenia unijnej dyrektywy CSRD (ang. Corporate Sustainability Reporting Directive), przyspiesza transformację strategii zarządzania przedsiębiorstwami, skłaniając je do włączenia kwestii ESG (ang. Environmental, Social, Governance) do fundamentów swojej działalności. Dyrektywa dotyka bezpośrednio około 50 000 spółek w UE, w tym około 3500 przedsiębiorstw w Polsce.
Nowa dyrektywa CSRD, która zacznie obowiązywać w styczniu 2024 roku, nakłada obowiązek analizy zagadnień ESG i ujawniania szerokiego zakresu danych, obejmujących zarówno aspekty ilościowe, jak i jakościowe w firmach. Od zarządów przedsiębiorstw oczekuje się wyczerpującej analizy i dokumentacji wpływu aspektów ESG na możliwości i ryzyka biznesowe oraz finansowe.
“Sprawa staje się więc coraz bardziej istotna – “jakoś to będzie” już nie wystarcza. Nowoczesny świat biznesowy wymusi zmiany nawet na mniejszych firmach, które współpracują z tymi największymi. Warto więc poszukać drogi do ESG poprzez realne wzmocnienie wartości, a nie tylko jako bolesny “admin”. Te nowe regulacje mają przede wszystkim stworzyć jeden standard – by można by było porównywać dane pomiędzy firmami i rynkami. To szalenie istotne z perspektywy zbliżenia pod względem ważności danych niefinansowych i finansowych w przedsiębiorstwach” – mówi Piotr Rówiński, partner PwC Polska, lider ds. wdrożenia CSRD w Polsce.
Świadomość konieczności wprowadzania w swoich strategiach aktywności związanej z ESG rośnie. W ankiecie, w której wzięły udział 73 firmy, na pytanie dotyczące rozpoczęcia przygotowania do raportowania niefinansowego, czyli działań typu: określenie zakresu, analiza istotności, zbieranie danych, edukacja pracowników i zarządu – 62 proc. z przedstawicieli polskiego biznesu – odpowiedziało “tak”. Świadomość więc jest, gorzej z realnym działaniem.
“Z pewnością znajdą się takie spółki, które potraktują wdrożenie CSRD jedynie, jako kolejny wymóg regulacyjny i skupią się na odhaczeniu tematu. Będą też jednak takie, którym będzie zależało na wykorzystaniu tej szansy na długofalową transformację biznesu i osiągnięcie korzyści biznesowych. To jest kwestia tego jak chcemy być postrzegani na rynku. Warto być w czołówce, to się zawsze opłaca” – dodaje Tomasz Barańczyk, partner PwC Polska, lider ESG w Polsce
Sprawozdania niefinansowe, które zyskają na znaczeniu wraz z wejściem w życie standardów ustanowionych m.in. przez Unię Europejską,a implementowanych przez Polskę, będą miały wpływ nie tylko na sposób zarządzania spółkami, ale także na wyceny ze strony inwestorów. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez PwC, zwracają oni coraz większą uwagę na kwestie zrównoważonego rozwoju. Prezesi firm będą musieli wykazać, że potrafią połączyć zrównoważony rozwój z biznesem, poprzez dostosowanie oferty i strategii firmy do wymagań nowej rzeczywistości. Tym samym CSRD otwiera drogę do pełniejszego zrozumienia w jaki sposób ESG może wpłynąć na budowanie wartości przedsiębiorstwa. Włączenie aspektów zrównoważonego rozwoju do strategii biznesowych oraz wyjaśnienie, jak te aspekty są zarządzane i dlaczego podjęto dane działania to nie tylko nowy sposób myślenia o zrównoważonym rozwoju, ale także praktyczny krok w kierunku jego wdrażania w codziennych operacjach przedsiębiorstwa.
W procesie decyzyjnym istnieje jednak jeszcze jedno wyzwanie: w jaki sposób firmy mają pozyskiwać wiarygodne dane dotyczące zrównoważonego rozwoju? Badania PwC pokazały, że aż 87% inwestorów obawia się pozorowanych działań proekologicznych w sprawozdaniach korporacyjnych. Tymczasem, według nowej dyrektywy CSRD, dane dotyczące zrównoważonego rozwoju będą musiały być weryfikowane zewnętrznie, a w przyszłości nawet spełniać te same standardy, co dane finansowe. Dla osób odpowiedzialnych za zarządzanie oznacza to konieczność dostosowania systemów i mechanizmów kontroli danych ESG do wysokich standardów obowiązujących także w finansach. Wymaga to trudnych prac nad identyfikacją i pozyskiwaniem właściwych danych oraz tworzeniem nowych procesów zarządzania ryzykiem. Niektóre firmy już podjęły działania, np. łącząc wymagania CSRD z transformacją systemów ERP (ang. Enterprise Resources Planning) czy integrując dane z wielu systemów wewnętrznych w chmurze , co pozwala także zredukować koszty operacyjne. Jednakże w ankiecie PwC na pytanie “jakiego rodzaju narzędziami wspierasz się przy raportowaniu niefinansowym” aż 47 proc. firm odpowiedziało, że korzysta wyłącznie z podstawowych narzędzi arkuszy kalkulacyjnych Excel, a jedynie 3 proc. z nich ma specjalny zintegrowany system IT – zintegrowany z dotychczas używanymi w firmie narzędziami pozwalający na automatyczne uzupełnianie o dane związane z działaniami ESG.
“Dyrektywa CSRD zakłada także ujawnienia dotyczące m.in. pracowników i lokalnych społeczności. Zadaliśmy w naszym badaniu również pytanie – czy twoja organizacja zbiera i odpowiednio gromadzi już takie dane? Odpowiedź jest niepokojąca – jedynie 26 proc. w ogóle zaczęło zbierać dane, a aż 57 proc. przedsiębiorstw nie wie, jakie dane powinny zbierać. To będzie temat na agendzie wielu firm, dlatego nie warto zwlekać z decyzjami” – mówi Katarzyna Komorowska, partnerka PwC Polska, liderka zespołu People & Organization