Czy przy zakładaniu angielskiej spółki z o.o. (limited company), w której będzie więcej niż jeden udziałowiec (shareholder), istnieje prawny wymóg, aby przygotować również umowę pomiędzy udziałowcami (Shareholders’ Agreement)? Odpowiedź brzmi nie – podobnie jak nie istnieje prawny wymóg, aby przed zawarciem związku małżeńskiego przygotować intercyzę. W życiowej praktyce, w obu przypadkach, bez trudno można odkryć benefity wynikające zarówno z intercyzy, która ma chronić nasze interesy w życiu prywatnym, jak i z Shareholders’ Agreement, które chroni nasze prawa jako udziałowca.
Niniejsze podsumowanie ukazać ma istotność przemyślanego i dobrze przygotowanego Shareholders’ Agreement i dlaczego wskazanym jest, aby oprócz wszelkich niezbędnych formalności (jak na przykład przygotowanie umowy spółki – to jest articles of association), uregulować również ramy współpracy pomiędzy udziałowcami oraz jasno sformalizować ich prawa i obowiązki. Choć powodów, dla których warto skorzystać z klarownie i dokładnie napisanego Shareholders’ Agreement jest bardzo wiele – poniżej zdecydowałem się podać trzy, które z punktu widzenia mojej praktyki są najistotniejsze.
- Prywatna regulacja relacji między udziałowcami
Shareholders’ Agreement to prywatna i poufna umowa pomiędzy udziałowcami w danej spółce. W odróżnieniu od articles of association spółki, zapisy Shareholders’ Agreement nie są dostępne publicznie na Companies House – a wszelkie ustalenia, przyjęte procedury, czy prawa lub przywileje przysługujące danym udziałowcom pozostają tylko i wyłącznie ich sprawą. Dla przykładu Shareholders’ Agreement może zawierać:
- szczegółową politykę związaną z obliczaniem i wypłacaniem dywidendy przez spółkę jej udziałowcom. W związku z tym, różni udziałowcy, posiadający różne klasy udziałów (przykładowo: A Oridinary Shares, B Ordinary Shares, Preference Shares etc.) mogą otrzymywać różnej wysokości dywidendy, jak również cieszyć się różnymi prawami czy preferencjami wynikającymi z posiadania różnych udziałów w spółce;
- procedurę regulującą warunki oraz zasady transferu, dziedziczenia oraz uczciwej wyceny i przymusowego wykupu udziałów w spółce np. w razie inwalidztwa, niezdolności prawnej, śmierci jednego z udziałowców, rezygnacji czy odejścia takiej osoby ze spółki. W sytuacji odejścia jednego z udziałowców (może to również dotyczyć jednego z dyrektorów lub kluczowych pracowników, którzy otrzymali udziały w spółce jako część wynagrodzenia), częstą praktyką jest wprowadzenie klauzul, które biorą pod uwagę specyficzne okoliczności takiego odejścia, to jest czy odbywa się ono za wzajemnym porozumieniem z pozostałymi udziałowcami i w dobrych stosunkach, czy wręcz przeciwnie.
- Większa kontrola akcjonariuszy w zarządzaniu spółką
Co do zasady, to dyrektorzy sprawują kontrolę nad codziennymi decyzjami i na bieżąco zarządzają spółką oraz jej sprawami. Zgoda udziałowców jest wymagana jedynie w kwestii pewnych wydzielonych spraw, których istotność z perspektywy spółki jest znaczna (przykładowo: zmiana articles of association, zmiana nazwy, disaplikacja tak zwanych pre-emption rights, zmiana kapitału zakładowego, rozwiązanie spółki etc.). Shareholders’ Agreement pozwala wprowadzić klauzule, które będą wymagały decyzji udziałowców w ściśle określonych sprawach lub sytuacjach, jak na przykład:
- zaciąganie zobowiązań finansowych (np. mortgages lub charges) bądź zawieranie umów / kontraktów komercyjnych przez dyrektorów w imieniu spółki, powyżej określonej wysokości – np. £50,000;
- zakładanie nowych spółek-córek czy angażowanie spółki w inne rodzaje działalności niż jej obecny biznes;
- odwoływanie obecnych lub powoływanie nowych dyrektorów spółki.
- Ochrona mniejszościowych, jak również większościowych udziałowców
Odpowiednie klauzule w Shareholders’ Agreement mogą dać komfort mniejszościowym akcjonariuszom i skutecznie chronić ich przed rozwodnieniem kapitału (np. uzależniając decyzje w kwestii emisji nowych udziałów od zgody wszystkich obecnych udziałowców czy sprzedaży przez większościowego udziałowca jego części spółki, bez rozszerzenia możliwości sprzedaży udziałów również do udziałowca mniejszościowego). Z drugiej strony, analogicznie możliwe jest wprowadzenie zapisów korzystnych dla udziałowca większościowego, obligujących mniejszościowych właścicieli spółki do sprzedaży również swoich udziałów w sytuacji, gdy większościowy udziałowiec zdecyduje się sprzedać swoje udziały w spółce osobom trzecim, np. inwestorowi private equity (tak zwany financial sponsor) lub innej firmie z tej samej branży (tak zwany trade buyer).
Kontakt:
Mec. Dawid Daniel Malinowski
Solicitor (Anglia & Walia)
Senior Associate
Email: dawiddanielmalinowski@bexleybeaumont.com
Telefon: [UK] 00 44 7896 524601 – [PL] 00 48 535 478 636
Profil on-line: https://www.bexleybeaumont.com/individual-partner/52/DawidDanielMalinowski